Utworzenie Celowego Związku Gmin Eko-Logiczni było przełomową inicjatywą. Wcześniej na obszarze województwa podkarpackiego nikt nie powołał międzygminnego związku, zajmującego się gospodarką odpadami komunalnymi. O możliwości utworzenia związku międzygminnego traktuje art. 64 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, gdzie szczegółowo określono zasady jego utworzenia. Wyzwania przed jakimi stają samorządy gminne powodują, że konieczne jest poszukiwanie alternatywnych rozwiązań, które zwiększą efektywność wykonywanych zadań. Przykładem takiego rozwiązania może być powołanie związku międzygminnego. W ostatnich latach znacząco wzrosły wymogi stawiane przed gminami w zakresie ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami. Z perspektywy mieszkańców istotnym problemem jest również wzrost opłat za wywóz śmieci. Powstałe trudności szczególnie dotyczą małych gmin, które nie stanowią szczególnego zainteresowania podmiotów świadczących usługi z zakresu wywozu odpadów komunalnych.
Celowy Związek Gmin Eko-Logiczni przypomina w swojej strukturze samorząd gminny, co wynika z faktu stosowania tych samych przepisów tj. Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. W ramach jego struktury działa Zarząd z przewodniczącym na czele, Zgromadzenie Związku oraz Komisja Rewizyjna.
Wobec powstających trudności wójtowie oraz burmistrzowie z terenu powiatu rzeszowskiego szukali rozwiązań korzystnych dla mieszkańców, co spowodowało podjęcie przedmiotowej inicjatywy. Celowy Związek Gmin Eko-Logiczni został zarejestrowany w rejestrze związków międzygminnych 17 sierpnia 2021 r. Tworzy go 5 gmin znajdujących się na obszarze powiatu rzeszowskiego: Gmina Błażowa, Miasto Dynów, Gmina Dynów, Gmina Hyżne i Gmina Lubenia. Na obszarze Związku zamieszkuje około 38 tys. mieszkańców.
Głównym celem jest wspólne realizowanie zadań, które służą zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców zrzeszonych gmin w zakresie zbiórki oraz gospodarowania odpadów komunalnych. Misję Związku zdefiniowano następująco: ,,Misją Celowego Związku Gmin ,,Eko-Logiczni’’ jest zapewnienie utrzymania czystości
i porządku na terenie gmin członkowskich oraz propagowanie ogólnie przyjętych zasad i norm na rzecz ochrony środowiska naturalnego”.
Realizowane przez Związek zadania nie ograniczają się jedynie do zapewnienia zbiorowych potrzeb mieszkańców w zakresie zbiórki i gospodarowania odpadów komunalnych. Dotyczą one również podnoszenia świadomości wśród mieszkańców w zakresie szeroko pojmowanej ochrony środowiska. W 2023 r. zrealizowano m.in. konkurs Makulaturę zbieramy – o środowisko dbamy, warsztaty Siejeje, siejemy rośliny oraz Letnie kino plenerowe na obszarze wchodzących w skład Związku gmin. Dodatkowo wydano Poradnik ekologiczny.
W 2023 r. stawka za gospodarowanie odpadami dla mieszkańców związku wyniosła 24 zł od mieszkańca. Osoby kompostujące bioodpady, stanowiące odpady komunalne mogły liczyć na obniżenie stawki o 1 zł. Na obszarze powiatu rzeszowskiego była to jedna z najniższych stawek.
Nie ulega wątpliwości, że decyzja o utworzeniu Celowego Związku Gmin Eko-Logiczni była dobrym pomysłem. Wiele wskazuje na to, że ta forma współpracy w zakresie gospodarowania odpadami będzie zyskiwać na popularności. Wymogi stawiane przed gminami, wynikające z szeroko pojmowanej ochrony środowiska stają się coraz większe, a sprostanie im może być łatwiejsze dla małych samorządów, jeżeli połączą swoje siły.
oprac. Karol Piękoś
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach #PROO. Komitet do spraw Pożytku Publicznego.
Źródła:
Informacja o utworzeniu Celowego Związku Gminy “Eko-Logiczni”, https://czgekologiczni.pl/index.php/zwiazek, (01.12.2023).
Konkurs ekologiczny “Makulaturę zbieramy – o środowisko dbamy”, https://czgekologiczni.pl/index.php/11-aktualnosci/132-konkurs-ekologiczny-makulature-zbieramy-o-srodowisko-dbamy (01.12.2023).
Letnie kino plenerowe – serdecznie zapraszamy na film pt. “Mój przyjaciel orzeł”, https://czgekologiczni.pl/index.php/11-aktualnosci/124-letnie-kino-plenerowe-serdecznie-zapraszamy-na-film-pt-moj-przyjaciel-orzel, (01.12.2023).
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40, 572, 1463, 1688).
