Metoda D’Hondta czyli jak wybieraliśmy posłów na Podkarpaciu

Województwo podkarpackie podzielone jest na dwa okręgi wyborcze w przypadku wyborów do Sejmu: okręg 22 oraz okręg 23. Pierwszy z nich obejmuje następujące powiaty: bieszczadzki, brzozowski, jarosławski, jasielski, krośnieński, leski, lubaczowski, przemyski, przeworski, sanocki oraz miasta na prawach powiatu Krosno i Przemyśl. Do okręgu 23 zaliczają się powiaty: dębicki, kolbuszowski, leżajski, łańcucki, mielecki, niżański, ropczycko-sędziszowski, rzeszowski, stalowowolski, strzyżowski, tarnobrzeski i również dwa miasta na prawach powiatu Rzeszów i Tarnobrzeg. 

W przypadku wyborów do Sejmu, w Polsce funkcjonują wielomandatowe okręgi wyborcze. Do podziału mandatów stosuje się metodę D’Hondta, której nazwa pochodzi od żyjącego w XIX w. belgijskiego matematyka Victora D’Hondta. Niniejsze rozwiązanie nie ma zastosowania w wyborach do Senatu gdzie obowiązują jednomandatowe okręgi wyborcze. 

Nie jest to jedyny stosowany na świecie sposób przeliczania mandatów w ordynacji proporcjonalnej, aczkolwiek jest on obecnie używany w przypadku wyborów do Sejmu. W ramach metody D’Hondta dokonuje się dzielenia przez kolejne liczby naturalne ważnie oddanych głosów, na poszczególne komitety wyborcze, które przekroczyły tzw. próg wyborczy. Sytuację obrazują poniższe przykłady z województwa podkarpackiego. 

W okręgu 23 możliwe było uzyskanie 15 mandatów. Przydzielenie ich poszczególnym komitetom można zobrazować w następujący sposób. Liczba ważnie oddanych głosów zdobytych przez komitety wyborcze jest dzielona przez kolejne liczby naturalne. Mandaty są przyznawane tym komitetom, które uzyskały najwyższe wyniki w drodze dokonanych obliczeń. W związku z tym, że w okręgu 23 do zdobycia było 15 mandatów to pod uwagę branych jest 15 najwyższych wyników co obrazuje Tabela 1.

W przypadku okręgu 22 do zdobycia było 11 mandatów. Podobnie jak w pierwszym przypadku dokonuje się operacji dzielenia przez kolejne liczby naturalne. Ze względu na to, że w tym okręgu do zdobycia było 11 mandatów, to 11 najwyższych ilorazów wskazuje, które komitety wprowadziły do Sejmu swoich posłów oraz ile uzyskały mandatów.

O tym kto z danej listy uzyskuje mandat decyduje liczba ważnie oddanych głosów. Jako przykład można podać KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe. Wskazany Komitet zdobył w okręgu 23 dwa mandaty, które ostatecznie przypadły Elżbiecie Jolancie Burkiewicz oraz Adamowi Dziedzicowi ze względu na ich najwyższe wyniki na liście.

Tabela 1. Podział mandatów w okręgu 22

Źródło: https://wybory.gov.pl/sejmsenat2023/pl/sejm/wynik/okr/22

Na podstawie Tabeli 1 można zauważyć, że najwięcej mandatów w okręgu 22 uzyskał KW Prawo i Sprawiedliwość, który do Sejmu wprowadził 7 przedstawicieli. Dwa mandaty zdobył jeszcze KWW Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni oraz po jednym mandacie: KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe oraz KW Konfederacja Wolność i Niepodległość. Wartości które wskazują na uzyskanie mandatów przez dany komitet są napisane pogrubioną czerwoną czcionką. Ilorazy nie zostały zaokrąglane i podano je bez miejsc po przecinku.

Tabela 2. Podział mandatów w okręgu 23

Źródło: https://wybory.gov.pl/sejmsenat2023/pl/sejm/wynik/okr/23

KW Prawo i Sprawiedliwość również w okręgu 23 zdobył najwięcej mandatów (9). Drugi wynik uzyskał KWW Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni, któremu przypadły 3 mandaty. Z okręgu 23 swoich 2 przedstawicieli do Sejmu wprowadził również KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe. Jeden mandat uzyskał KW Konfederacja Wolność i Niepodległość.

Przedstawiony sposób obliczania mandatów często postrzegany jest jako skomplikowany. Warto podkreślić, że metoda D’Hondta premiuje duże ugrupowania. Co istotne Polska nie jest jedynym państwem, który stosuje takie rozwiązanie do podziału mandatów. Do tego grona można zaliczyć jeszcze m.in. Austrię, Finlandię oraz Hiszpanię.

oprac. Karol Piękoś

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach #PROO. Komitet do spraw Pożytku Publicznego.

Źródła:

Krasnowolski A., Koncepcje systemów wyborczych, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/90/plik/ot-578-2.pdf (01.12.2023).

Rybczyński J., Foltys J., Wpływ metody przeliczania głosów na liczbę przyznanych mandatów na przykładzie wyborów do Sejmu 2005 w województwie śląskim, ,,Przegląd Organizacji” 2006, nr 4 (795). 

Wybory 2015. Nie tylko o ordynacji wyborczej, frekwencji i JOW-ach, https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/104722388, (01.12.2023).

Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, https://wybory.gov.pl/sejmsenat2023/pl/sejm/wynik/pl, (01.12.2023).

Wybory do Sejmu i Senatu 2019: “Jak przeliczane są głosy na mandaty w wyborach do Sejmu?”, https://www.youtube.com/watch?v=G-2aWY_Kuok,  (01.12.2023).

Poprzedni z kategorii

Następny z kategorii